Tên khác: ngưu cân thảo, tết suất thảo, cỏ vườn trầu, thanh tâm thảo, màng trầu, ngưu cân thảo, cỏ chỉ tía. Hang ma (Tày), hìa xú xan (Thái), R’day (H’Dong), Cao day (Ba Na)…
Tên khoa học: Eleusine Indica Gaerth.
Họ: Lúa (Poaceae)
A. Mô tả
Loại có này có chiều cao trung bình từ 15 đến 90 cm, có rễ mọc rất nhanh. Phân thân thường dài ở gốc, sau đó phân nhanh, phát triển thành bụi. Phần lá thì mọc so le, còn ho thì mọc thành nhiều nhánh dài, có nhiều hoa. Phần quả có 3 cạnh.
B. Phân bố
Loại cỏ này có thể tìm thấy ở rất nhiều nơi, nhất là khu vực bờ ruộng, ven đường, bãi hoang…
C. Bộ phận dùng
Tất cả các bộ phận của cây đều có tác dụng
D. Thu hái – sơ chế
Cây thường được thu hoạch vào mùa khô, sau đó đem rửa thật sạch, có thể dùng tươi hoặc phơi khô.
E. Bào chế thuốc
Cỏ mần trầu thường được thu hoạch, phơi khô và bảo quản để dùng dần.
F. Bảo quản
Thường bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh tình trạng ẩm mốc.
G. Thành phần hóa học
Trong thành phần của cỏ có chứa muối nitrat, phần trên mặt đất có chứa beta palmitoyl và sitosterol. Phần cành và lá thường có chứa flavonoid.
H. Tính vị, quy kinh
Cỏ mần trầu có tính bình, vị ngọt hơi đắng có khả năng hạ nhiệt, cầm máu, tan ứ, làm mát gan…
I. Tác dụng dược lý và chủ trị của cỏ mần trầu
Được dùng trong điều trị cao huyết áp, sốt, tiểu tiện kém, trị mụn nhọt…
K. Cách dùng và liều lượng
Thông thường mỗi ngày nên dùng từ 60 đến 100g dạng cỏ khô hoặc từ 300 đến 500g dạng cỏ tươi. Khi dùng nên cho vào sắc và uống.
L. Độc tính
Loại cỏ này khá an toàn, hầu như không có độc tính.
Bài thuốc sử dụng cỏ mần trầu :
1/ Chữa cao huyết áp
- Dùng khoảng 500g cỏ mần trầu rửa thật sạch rồi giã nát.
- Trộn chung với 1 bát nước rồi vắt lấy nước cốt.
- Dùng nước cốt để uống mỗi ngày 2 lần.
2/ Phòng bệnh viêm não truyền nhiễm
- Lấy 30g cỏ mần trầu hãm như nước trà và uống trong ngày
- Dùng 3 ngày liên tục sau đó nghỉ 10 ngày và tiếp tục chu kỳ 3 ngày tiếp theo.
3/ Điều trị viêm gan gây vàng da
- Chuẩn bị: 60g cỏ mần trầu và 30g rễ tổ kén đực
- Cho nguyên liệu vào nấu trong ấm nước rồi uống hàng ngày.
4/ Viêm tinh hoàn
- Chuẩn bị: 60g cỏ mần trầu tươi và 10 cùi vải
- Dùng nguyên liệu sắc lên cho tinh chất tan ra trong nước rồi dùng để uống hàng ngày.
5/ Chữa cảm sốt nóng, nổi mẩn đỏ, tiểu ít
- Chuẩn bị: 16g cỏ mần trầu, 16g rễ cỏ tranh
- Dùng tất cả nguyên liệu sắc trong một ấm nước và dùng uống hết trong ngày
6/ Chữa sỏi tiết niệu
- Chuẩn bị nguyên liệu: 40g cỏ mần trầu, 20g bông mã đề, 8g chi tử, 8g mộc thông, 20 lá tre, 8g cám thảo, 8g cù mạch, 16g sinh địa, 12g hương phụ chế.
- Cho tất cả nguyên liệu trong 1 thang thuốc đem đi sắc và chia ra uống 3 lần trong ngày.
7/ Chữa bạc tóc
- Chuẩn bị: 10g cỏ mần trầu, 15g ngũ gia bì, 15g đỗ trọng, 25g rễ khúc khắc, 5g cam thảo và 5g nhân trần
- Dùng tất cả nguyên liệu sắc uống trong 1 ngày, nhớ uống trước khi ăn tầm 15 phút.
8/ Chữa đại tiện ra máu đen
- Chuẩn bị: mỗi thứ 1 nắm (cỏ mần trầu, cam thảo nam, muồng trâu, cây ké, rễ tranh, trắc bách diệp, rau má), 2 nắm cỏ mực, 9 lá ngải cứu, 5 củ sả, 3 lát gừng, 2 muỗng than tóc.
- Cho tất cả nguyên liệu vào nồi sắc, đồ ngập nước rồi nấu cho đến khi còn 2 chén.
- Chia ra uống 2 lần mỗi ngày.
9/ Bài thuốc chữa nóng sốt, môi nứt, tưa lưỡi
- Chuẩn bị: mỗi loại 1 nắm gồm cỏ mần trầu, rau bồ ngót, rau má, cỏ mực, rễ tranh, lá muồng trâu, rau sam; 2 khoanh bí đao, 1 muỗng đậu xanh
- Bỏ vào ấm nấu cho nước cạn còn 2 bát thì tắt bếp.
- Chia phần thuốc thu được ra làm 2 lần uống trong ngày.
10/ Điều trị băng huyết
- Chuẩn bị nguyên liệu: mỗi thứ 1 nắm gồm: cỏ mần trầu, cam thảo nam, muồng trâu thái nhỏ, rau má, cỏ mực, cây ké, 10 lá ngải cứu, 10 lát sả, 10 lát gừng, 1 vỏ quýt
- Cho tất cả nguyên liệu vào trong ấm nước và sắc cho đến khi còn 2 chén nước.
- Chia ra dùng 2 lần trong ngày
11/ Chữa vú sưng đau trong thời kì cho con bú
- Chuẩn bị nguyên liệu: 40g cỏ mần trầu, 20g thổ phục linh, 12g bồ công anh, 40g ngỗ đất, 20g lá ớt, 20g rau sam, 20g cỏ the, 40g măng sậy, 16g me đất, 20g măng tre già, 20g củ cỏ ống, 20g dây hoàng đằng, 16g chó đẻ răng cưa, 40g lá vông nem, 16g dây cườm thảo, 40g lá vông nem, 40g khổ qua, 40g cỏ mực và 40g rễ tranh.
- Cho tất cả nguyên liệu vào nồi nấu cho đến khi còn 2 bát thì tắt bếp.
- Chia ra uống trong 2 lần cho đến khi lành bệnh.
Ngoài các bài thuốc đã được giới thiệu thì có rất nhiều bài thuốc chữa bệnh có sử dụng cây mần trầu làm nguyên liệu chính. Bạn nên tìm hiểu thêm để sử dụng khi cần thiết.
Kiêng kị khi sử dụng cỏ mần trầu
Để đảm bảo cho việc điều trị bệnh cần đảm bảo cỏ mần trầu được chữa bệnh là cỏ sạch, không bị nhiễm thuốc trừ sâu.
Thông tin về hiệu quả của cỏ mần trầu có lẽ đã giúp bạn hiểu hơn về khả năng chữa bệnh của nguyên liệu này. Tùy theo cơ địa của từng người mà hiệu quả của việc chữa trị có thể có sự khác biệt. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Tài liệu nghiên cứu:
https://www.thuocdantoc.org/duoc-lieu/co-man-trau
Ý kiến của bạn